Źródło: inTARnet.pl

  Tarnowianie głodni wiedzy i zdziwieni postawą polityków    -   29/10/2008

To była niezwykła sesja naukowa. Wyjątkowy był nie tylko jej temat, prawie nieobecny w świadomości Polaków, ale też teatralny anturaż skomponowany przez Tomasza Żaka, szefa Teatru Nie Teraz. Była więc scenografia przygotowana przez nauczycieli i uczniów Zespołu Szkół Plastycznych i program muzyczny wykonany przez uczniów Zespołu Szkół Muzycznych. Specjalny program artystyczny kończył fragment słynnej „Ciszy”, zagranej na trąbce. Jak na wielkim pogrzebie. A wszystko nie bez przyczyny.

Ogloszenie

>

Podczas sesji mówiono o największej w historii akcji ludobójczej, dokonanej na Polakach – zbrodni wciąż przemilczanej, której 150 tys. bestialsko pomordowanych ofiar ciągle nie doczekało się godnego upamiętnienia, choć ich oprawcom z OUN-UPA stawia się teraz na Ukrainie pomniki i nazywa ich „bohaterami”.
Zaskoczeniem dla organizatorów sesji „Zagłada. Ludobójstwo na polskich Kresach 1939-45” była frekwencja, dowodząca prawdziwego głodu informacji o tych tragicznych wydarzeniach. W auli Oddziału Zamiejscowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego przy Al. Solidarności w Tarnowie, we wtorek 21 października, pojawiło się ponad 500 osób i dla wielu z nich w tej wielkiej sali zabrakło miejsc siedzących. Większość obecnych stanowiła młodzież, która była głównym adresatem sesji, i która wraz z osobami starszymi głęboko przeżyła to wydarzenie. Wszyscy w skupieniu i niemal w komplecie (!) trwali do końca trzygodzinnego programu.
Zaprezentowano 6 referatów przygotowanych przez wybitnych znawców tematu.
Rozpoczęła Ewa Siemaszko wykładem „Od walk i terroru do ludobójstwa”. Współautorka monumentalnego dzieła „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945", uhonorowanego Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza., nakreśliła historię stosunków polsko-ukraińskich w I połowie XX wieku - od walk między formacjami zbrojnymi dwóch narodów wybijających się pod koniec I wojny światowej na niepodległość, wspólne zmagania z bolszewikami, trudne stosunki narodowościowe w II RP i terrorystyczną działalność UWO i OUN, aż po przyjęcie przez tę drugą organizację ideologii tzw. „twórczej przemocy”, jawnie nawołującej do czystek etnicznych. To ta ideologia, stworzona przez Dmytro Doncowa i rozwijana przez Jewhena Konowalca oraz Stepana Banderę, doprowadziła - zdaniem E. Siemaszko - do pojawienia się w latach 40-tych XX w. na polskich Kresach wschodnich „genocidium atrox” (ludobójstwa straszliwego). Na termin ten w historii świata „zasłużyło” jedynie kilka innych akcji eksterminacyjnych, np. ludobójstwo Ormian dokonane podczas I wojny światowej przez Turków.
Na sesję nie mogła dotrzeć osobiście dr Lucyna Kulińska (AGH), jeden z największych autorytetów wśród polskich badaczy zbrodni ukraińskich nacjonalistów. Specjalne przesłanie oraz referat uczonej odczytał Piotr Dziża, pomysłodawca i jeden z organizatorów zdarzenia. Referat dr Kulińskiej skupił się na analizie okresu planowego ludobójstwa, dokonywanego przez OUN –UPA w latach 1943-44. Poruszające opisy mordów i naukowe zestawienia - wyróżniające rzeź wołyńską oraz zbrodnie dokonywane w Galicji Wschodniej od innych tego rodzaju akcji eksterminacyjnych w historii (m.in. mordy w kościołach, nieludzkie tortury zadawane ofiarom, nawet niemowlętom, przed śmiercią; planowe akcje dezinformacyjne służące skupieniu dużej ilości ofiar; nieznana wcześniej w historii praktyka „zlecania” zabójstw polskiego współmałżonka i dzieci w przypadku rodzin mieszanych polsko-ukraińskich), nie mogły nie wstrząsnąć audytorium zgromadzonym na sali.
Następnie głos zabrał ks. prof. Józef Marecki z Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Papieskiej Akademii Teologicznej, pracownik naukowy krakowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Ksiądz Profesor zarysował problematykę stosunku Kościoła katolickiego wobec ludobójstwa na wschodnich kresach II Rzeczpospolitej. Nawet dla wielu zorientowanych w problematyce, pewnego rodzaju odkrycie stanowiły przywoływane przez prelegenta informacje, dowodzące dwuznacznej postawy, jaką zajęła część kleru greckokatolickiego wobec zbrodni OUN na Polakach, w tym niejasna postawa władyki cerkwi grekokatolickiej we Lwowie, abp Andrzeja Szeptyckiego.
Romuald Niedzielko z warszawskiego IPN zaprezentował referat „Sprawiedliwi Ukraińcy. Na ratunek polskim sąsiadom skazanym na zagładę przez OUN-UPA”. Badacz powtórzył tezę, że OUN była organizacją ludobójczą, która eksterminacji poddawała bez wyjątku wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób się jej przeciwstawili, a więc także szlachetnych Ukraińców, którzy polskich sąsiadów ostrzegali, ukrywali, odmawiali zabijania (często członków własnych rodzin). Wiktor Poliszczuk, politolog ukraińskiego pochodzenia, mieszkający w Kanadzie, szacuje liczbę ukraińskich ofiar OUN na 50 tysięcy.
Tarnowski historyk i zarazem jeden z organizatorów sesji, dr Paweł Juśko, zarysował w swym referacie stosunek historiografii polskiej i ukraińskiej oraz obecność tematu rzezi kresowych we współczesnych podręcznikach do nauczania historii. Tezy referatu potwierdziły przypuszczenia o powszechnym wypieraniu, bądź relatywizowaniu przez historyków ukraińskich prawdy historycznej o zbrodniach ukraińskich nacjonalistów, a nawet usprawiedliwianiu tych zbrodni! Z drugiej jednak strony prelegent zwracał uwagę na pozbawione właściwych proporcji lub w ogóle nieobecne omówienie zbrodni ludobójstwa na Kresach w polskich podręcznikach.
Sesję zakończyło wystąpienie ks. Tadeusza Isakowicz-Zaleskiego, który w mocnych, zdecydowanych słowach odniósł się do postawy polskich elit politycznych i kościelnych. Zdaniem tego potomka rodzin ofiar dwóch wielkich genocydów XX wieku – tureckiego i ukraińskiego: Nie ma w historii Polski bardziej zafałszowanej i przemilczanej sprawy, jak to ludobójstwo (...) Rządzący krajem dokonują kolejnej zbrodni, tym razem na pamięci o jej ofiarach, nie reagują też na gloryfikację zbrodniarzy, jakiej dokonują właśnie władze Ukrainy. W tym kontekście niezłomny kapłan przypomniał sytuację z lipca, gdy podczas kulminacyjnych obchodów 65. rocznicy rzezi wołyńskiej w Warszawie, zabrakło nie tylko Prezydenta, Premiera czy Marszałka Sejmu, ale także polskich biskupów. Ksiądz Tadeusz, który wydał właśnie książkę „Przemilczane ludobójstwo”, traktującą o zbrodniach ukraińskich nacjonalistów, wyraźnie zaznaczył intencje swoje i potomków innych ofiar. Najlepiej oddaje je motto, umieszczone na Pomniku Ofiar Ludobójstwa na Cmentarzu Rakowickim: Nie o zemstę, ale o pamięć wołają ofiary. Hasło to było również mottem tarnowskiej sesji, zgodnie chwalonej przez prelegentów i innych zaproszonych na nią gości.

„Zagłada” była projektem interdyscyplinarnym. Stanowiła ją nie tylko „sesja naukowa w 5 aktach z antraktami”, ale też kolejne, o dzień wcześniejsze, 60–te spotkanie „Na skrzydłach po drabinie”, podczas którego przejmującą teatralną interpretację opowiadania W. Odojewskiego zaprezentowali gimnazjaliści z Zaczarnia. Goście „skrzydlatego spotkania” organizowanego przez Krystynę Drozd (kolejnego współorganizatora sesji), obejrzeli filmowy dokument „Śmierć po raz setny”, prezentowany osobiście przez jego autorkę, Ewę Szakalicką, reporterkę TVP. Sesji towarzyszyły też promocje kilku wydawnictw. Oprócz wspomnianej książki ks. Zaleskiego, można było nabyć najnowszy zeszyt metodyczny Samorządowego Centrum Edukacji w Tarnowie, m.in. z tekstami wygłoszonych podczas sesji referatów. Stowarzyszenie teatr Nie Teraz zaprezentowało kolejny numer „Intuicji” z dużym blokiem poświęconym Wołyniowi. Niecodzienną okazję do promocji miała książka „Kalendarz pamięci”, wydana w tym roku prywatnym sumptem przez tarnowianina Mariana Skalskiego, którego rodzina cudem ocalała z kresowych rzezi. Patrząc na wypełnioną po brzegi salę, pan Skalski był wyraźnie wzruszony: - Dotychczas myślałem, że jestem jedynym w Tarnowie, który przypomina te zbrodnie i pamięta o ofiarach. Jego apel, aby nie poprzestawać w wysiłkach na rzecz potępienia kresowego ludobójstwa i upamiętniania jego ofiar, wygłoszony podczas dyskusji panelowej tuż po sesji, stał się zobowiązaniem dla jej organizatorów.
(pd)

PODZIĘKOWANIE
Organizatorzy sesji - Stowarzyszenie Teatr Nie Teraz, Tarnowska Artystyczna Konfraternia, Okręg Tarnów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i portal inTARnet.pl dziękują wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do zorganizowania projektu „ZAGŁADA”, a przez to pozwolili na rzetelne zaistnienie tego tematu w społecznej świadomości tarnowian. Dziękujemy w szczególności Samorządowemu Centrum Edukacji oraz przybyłym na sesję nauczycielom i uczniom.

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Sun, December 22, 2024 02:43:45
IP          : 3.137.221.114
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : www1.atlas.intarnet.pl
Script Name : /index_full.html